THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÂY DỰNG CẤP XàĐẠT CHUẨN TIẾP CẬN PHÁP LUẬT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DIỄN CHÂU VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TRONG THỜI GIAN TỚI.

    Sau hơn 4 năm thực hiện Quyết định số 619/QĐ-TTg ngày 08/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ, công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (TCPL) trên địa bàn huyện Diễn Châu đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức, hành động của các cấp chính quyền, số lượng đơn vị cấp xã đạt chuẩn TCPL hàng năm liên tục tăng, đảm bảo sự ổn định, chất lượng  các tiêu chí, chỉ tiêu đánh giá đã được quan tâm, chú trọng; nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật trong cán bộ, nhân dân ngày càng được nâng cao; quyền được tiếp cận thông tin của công dân đối với các quy định của pháp luật từng bước được đảm bảo, phấn đấu xây dựng nền hành chính cơ sở  mang tính chuyên nghiệp, hiện đại, góp phần vào quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống tổ chức hành chính ở cấp xã.

    1. Những kết quả đạt được

    Thành công của quá trình xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL sẽ tác động trực tiếp đến việc nâng cao hiệu quả quản lý của chính quyền địa phương, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn huyện, đồng thời hoàn thành nội dung xây dựng cấp xã đạt bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, từ đó không ngừng phấn đấu xây dựng huyện đạt chuẩn “nông thôn mới” vào năm 2022. Xác định rõ vai trò, mục đích hết sức quan trọng của công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL, trong những năm qua, các cấp chính quyền huyện Diễn Châu đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện, coi nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL là một trong các chỉ tiêu trọng tâm của cả hệ thống chính trị; phấn đấu hàng năm phải có ít nhất từ 35 xã, thị trấn đạt chuẩn TCPL, trong đó yêu cầu không chỉ ngày càng tăng về số lượng đơn vị đạt chuẩn mà còn phải không ngừng nâng cao cả về chất lượng các tiêu chí, chỉ tiêu cụ thể.

    Ngay sau Đại hội Đảng bộ huyện, UBND huyện đã tham mưu Ban Thường vụ Huyện ủy ban hành Chỉ thị số 05-CT/HU ngày 10/5/2021 “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của Nhân dân; xây dựng xã, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật giai đoạn 2021-2025” và ban hành Kế hoạch số 140/KH-UBND ngày 04/8/2021 về triển khai Chỉ thị 05-CT/HU ngày 10/5/2021 của Ban Thường vụ Huyện ủy, trong đó chỉ đạo các cơ quan, ban ngành trên địa bàn huyện xây dựng kế hoạch, trong đó đề ra các giải pháp tổ chức thực hiện đảm bảo đạt và ngày càng nâng cao chất lượng, hiệu quả các tiêu chí, chỉ tiêu đánh giá cấp xã đạt chuẩn TCPL, gắn với mục tiêu xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025.

    Hàng năm, HĐND huyện đều có nghị quyết; UBND huyện có quyết định giao chỉ tiêu xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL và ban hành Kế hoạch thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL), hòa giải ở cơ sở, xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL trên địa bàn huyện; giao Phòng Tư pháp chủ trì, thường xuyên nắm thông tin tình hình, phản ánh kiến nghị để kịp thời hướng dẫn giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện; ban hành Công văn hướng dẫn chi tiết việc báo cáo, đánh giá tóm tắt kết quả thực hiện; định hướng tài liệu minh chứng kết quả thực hiện cho từng chỉ tiêu, tiêu chí, đồng thời có bản “mô phỏng” báo cáo mẫu theo Mẫu 01-TCPL-II ban hành kèm theo Thông tư số 07/2017/TT-BTP gửi kèm theo để các đơn vị theo đó triển khai thực hiện nhiệm vụ trong năm và củng cố hồ sơ minh chứng.

    Trong quá trình thực hiện, Phòng Tư pháp thường xuyên tìm hiểu, thu thập những cách làm mới, làm hay của các địa phương không chỉ trên địa bàn huyện mà còn ở các địa phương khác trong và ngoài tỉnh để cho các xã trên địa bàn huyện tham khảo, học tập và làm theo. Đặc biệt, đối với các đơn vị có cách làm hay, làm mới, tích cực trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ, Phòng cũng đã kịp thời ghi nhận, tham mưu, đề xuất hình thức biểu dương, khen thưởng, tạo động lực, thúc đẩy các đơn vị khác học tập, làm theo… Ngoài ra, việc thường xuyên theo dõi, nắm thông tin tình hình hoạt động của các địa phương cũng là cơ sở bảo đảm cho việc xem xét, đánh giá, công nhận đạt chuẩn TCPL đúng thực trạng, đúng chất lượng.

    Để nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ, hàng tháng Hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật huyện đều ban hành công văn chỉ đạo triển khai các văn bản pháp luật có hiệu lực trong tháng và định hướng nội dung tuyên truyền trọng tâm. Đặc biệt, sau khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An ban hành Quy định số 08-QĐ/TU ngày 15/9/2021 về đánh giá chất lượng sinh hoạt chi bộ, Hội đồng phối hợp PBGDPL đã có văn bản đề nghị Ban Tuyên giáo Huyện ủy phối hợp chỉ đạo các đảng bộ, chi bộ cơ sở tổ chức phổ biến các văn bản pháp luật mới thông qua kỳ sinh hoạt chi bộ định kỳ hoặc chuyên đề và để tạo thuận lợi cho việc triển khai, Hội đồng đã biên soạn đề cương giới thiệu tất cả các văn bản pháp luật có hiệu lực trong tháng gửi kèm theo Công văn chỉ đạo của Hội đồng.

    Bên cạnh đó, hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật trên Facebook cũng được huyện rất quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện. Đến nay, trên địa bàn huyện có trên 150 trang Fanpage do các ban, ngành, đoàn thể cấp xã lập, quản lý đã thực hiện rất hiệu quả công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, nhất là trước diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19. Các bài viết sẽ được Phòng Tư pháp – cơ quan Thường trực Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luật huyện biên soạn và đăng tải trên Fangpage “Tư pháp Diễn Châu” sau đó các trang Fanpage của các ban, ngành, đoàn thể cấp xã sẽ chia sẻ hoặc tải về để đăng tải.

Hầu hết các xã, thị trấn trên địa bàn huyện đều xây dựng, phát huy rất tốt hiệu quả tuyên truyền PBGDPL thông qua hoạt động của các mô hình Câu lạc bộ pháp luật, mô hình tự quản trong cộng đồng dân cư như “Thanh niên xung kích đảm bảo an ninh trật tự”; “Bí thư chi đoàn danh dự”; “Phòng, chống và đẩy lùi tệ nạn xã hội cho thanh thiếu niên”; “Câu lạc bộ tuổi trẻ phòng, chống tội phạm”; “Phụ nữ với pháp luật”; “Phụ nữ đẩy lùi tệ nạn xã hội”; “Cựu chiến binh tham gia bảo đảm an ninh trật tự”.

    2. Tồn tại, hạn chế và vướng mắc

    Bên cạnh những thuận lợi và kết quả đã đạt được, vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc, tồn tại, hạn chế phải được quan tâm chỉ đạo và có giải pháp khắc phục, tháo gỡ trong thời gian tới, đó là:

    - Một số cấp ủy, chính quyền chưa nhận thức rõ mục đích, yêu cầu của công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL, còn cho rằng đây là nhiệm vụ của công chức Tư pháp – Hộ tịch nên thiếu sự quan tâm chỉ đạo, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các vị trí trong bộ máy chính quyền, công tác kiểm tra, đôn đốc…không được triển khai, việc tổ chức thực hiện, cung cấp hồ sơ, tài liệu minh chứng kết quả thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí đều giao phó cho công chức Tư pháp – Hộ tịch, dẫn đến hồ sơ minh chứng không đầy đủ, không thể hiện được kết quả thực hiện.

    - Việc đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất, diện tích làm việc của Bộ phận một cửa ở một số xã chưa thực sự được quan tâm đầu tư; việc trang trí khánh tiết, mẫu các loại bảng biểu niêm yết công khai, biển hiệu... chưa đồng bộ, thống nhất, mỗi địa phương làm một kiểu, chưa có “quy chuẩn”, “khuôn mẫu” chung cho Bộ phận một cửa của tất cả các xã, thị trấn.

    - Hiện nay, mỗi thủ tục hành chính không phải chỉ quy định bởi một văn bản QPPL mà được điều chỉnh bởi rất nhiều văn bản từ luật, nghị định, thông tư, văn bản QPPL do HĐND, UBND tỉnh ban hành. Mỗi lần các văn bản này thay đổi hoặc có quyết định công bố thủ tục hành chính được ban hành mới, Bộ phận một cửa phải tiến hành rà soát, sửa đổi, bổ sung các TTHC niêm yết công khai tốn không ít thời gian và công sức. Do nhân sự đều kiêm nhiệm, năng lực chuyên môn không đồng đều dẫn đến việc rà soát, sửa đổi, bổ sung, niêm yết công khai cơ bản chưa kịp thời, nội dung không đầy đủ, còn lạc hậu; số lượng thủ tục hành chính niêm yết công khai có sự không thống nhất giữa các đơn vị cùng địa bàn (khu vực nông thôn, ven biển..); mẫu niêm yết không đúng quy định tại Thông tư số 02/2017/TT-VPCP ngày 31/10/2017 của Văn phòng Chính phủ hướng dẫn về nghiệp vụ kiểm soát thủ tục hành chính ..

    - Một số phòng, ngành cấp huyện chưa bám sát quy định về tiêu chuẩn, điều kiện đánh giá, phương pháp tính, chấm điểm các chỉ tiêu công nhận đạt chuẩn TCPL do phòng, ngành mình phụ trách để hướng dẫn thực hiện.

    - Mặc dù HĐND tỉnh Nghệ An đã có Nghị quyết số 130/2014/NQ-HĐND ngày 16/7/2014 về nội dung chi, mức chi có tính chất đặc thù bảo đảm cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh Nghệ An và Nghị quyết 173/2015/NQ-HĐND ngày 10/07/2015 quy định về mức chi hỗ trợ cho Tổ hòa giải, hòa giải viên và tổ chức bầu hòa giải viên ở cơ sở trên địa bàn tỉnh, nhưng do trong văn bản hướng dẫn quản lý, điều hành, lập, phân bổ dự toán ngân sách của UBND tỉnh, Sở Tài chính hàng năm chưa có nội dung hướng dẫn cụ thể về định mức chi bố trí cho các công tác này nên các địa phương đang còn lúng túng, chưa bố trí được kinh phí trong dự toán ngân sách của địa phương từ đầu năm.

    3. Nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm và kiến nghị, đề xuất trong thời gian tới

Phát huy kết quả đã đạt được, khắc phục triệt để những tồn tại, hạn chế và để thực hiện tốt hơn nữa công tác đánh giá cấp xã đạt chuẩn TCPL, phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ huyện Diễn Châu khóa XXXI, nhiệm kỳ 2020-2025 đề ra, UBND huyện Diễn Châu đã xác định một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như sau:

    * Đối với UBND huyện:

    - Tiếp tục tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát của cấp ủy, chính quyền các cấp; huy động sự tham gia tích cực, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị trong công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Tổ chức đánh giá kết quả 01 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/HU “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của Nhân dân; xây dựng xã, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật giai đoạn 2021-2025”; tham mưu Ban Thường vụ Huyện ủy ban hành văn bản chỉ đạo các Đảng bộ, chi bộ cơ sở tổ chức sinh hoạt “Ngày pháp luật”, triển khai các văn bản pháp luật mới trong sinh hoạt chi bộ định kỳ hoặc chuyên đề…

    - Ban hành văn bản, giao trách nhiệm cụ thể cho các phòng, ngành cấp huyện chịu trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc UBND các xã, thị trấn triển khai thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí đánh giá chuẩn TCPL theo Thông tư số 09/2021/TT-BTP. Trưởng các phòng, ngành được phân công chịu trách nhiệm trước UBND huyện, Chủ tịch UBND huyện về chỉ tiêu, tiêu chí do ngành mình phụ trách.

    - Đề xuất UBND tỉnh ban hành văn bản hướng dẫn, quy định chung về hoạt động mô hình một cửa tại UBND cấp xã như quy định cụ thể về kích thước, màu sắc các bảng biểu niêm yết nội quy, quy chế một cửa, biển hiệu Bộ phận một cửa, biển hiệu công chức, lĩnh vực trực một cửa; bảng niêm yết TTHC… đồng thời xác định là một trong các tiêu chí đánh, giá, xếp loại công tác cải cách hành chính.

    * Đối với UBND các xã, thị trấn:

    - Cấp ủy các địa phương cần ban hành văn bản chỉ đạo, tập trung lãnh đạo, xác định rõ xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL là nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị, gắn liền với việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, tăng cường dân chủ ở cơ sở, vận động Nhân dân thực hiện chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; xây dựng địa phương vững mạnh.

    + Chủ trì, chịu trách nhiệm triển khai và đảm bảo kết quả thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí cụ thể. Phối hợp, cung cấp hồ sơ tài liệu minh chứng cho kết quả thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí được phân công phụ trách cho công chức Tư pháp – Hộ tịch để tổng hợp, hoàn thiện hồ sơ minh chứng (theo Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư số 09/2021/TT-BTP).

    + Chịu trách nhiệm trước cấp ủy, chính quyền nếu chỉ tiêu, tiêu chí được phân công phụ trách không đạt yêu cầu theo quy định tại Điều 4 Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định về điều kiện công nhận xã, phường thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

    - UBND cấp xã xây dựng Kế hoạch và tổ chức Hội nghị phổ biến, quán triệt Kế hoạch thực hiện Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định về xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật và Thông tư số 09/2021/TT-BTP ngày 15/11/2021 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp hướng dẫn thi hành Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg, trong đó giao nhiệm cụ thể cho các công chức chuyên môn thuộc UBND và Công an địa phương.

    - Bố trí kinh phí triển khai thực hiện công tác PBGDPL, hòa giải cơ sở, đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất Bộ phận một cửa, tiếp công dân đảm bảo khang trang, thuận tiện cho việc tiếp dân.

     Ngoài các giải pháp nêu trên, UBND huyện cần phải thường xuyên nắm bắt thông tin tình hình; tăng cường kiểm tra, đôn đốc; kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cũng như ghi nhận, biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân tích cực, có thành tích xuất sắc, cách làm hay, làm tốt. Với sự quan tâm, đồng hành của các ban, ngành, đoàn thể cấp trên, cùng sự quyết liệt của cấp ủy, chính quyền cấp xã trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng xã, thị trấn đạt chuẩn TCPL sẽ nâng cao, góp phần hoàn thành mục tiêu “Huyện nông thôn mới” trong năm 2022, xây dựng huyện Diễn Châu phát triển, vững mạnh vào tốp đầu của tỉnh Nghệ An theo Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ huyện khóa XXXI, nhiệm kỳ 2020-2025 đề ra./.

HOÀNG THỊ XUYÊN

                                            Trưởng phòng Tư pháp huyện Diễn Châu