Bước sang năm 2014 Giáp Ngọ dự báo với nhiều khởi sắc mới, nhìn lại một năm đã qua 2013 đầy biến động của cả nước nói chung và tỉnh Nghệ An nói riêng với nền kinh tế suy thoái quét qua cũng phần nào đó ảnh hưởng tới hoạt động TGPL, đời sống xã hội, đời sống pháp luật của người dân.

Trước những sóng gió suy thoái nền kinh tế của cả nước, nhưng với lòng nhiệt huyết, sự chuẩn bị vững vàng trên mọi phương diện Trung TGPL Nhà nước tỉnh Nghệ An không ngừng củng cố, tiếp tục phấn đấu để gặt hái những kết quả tốt, báo cáo đến các cấp lãnh đạo và siết chặt hơn lòng tin của người dân.

Về công tác tổ chức bộ máy, Trung tâm tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy theo nội dung Đề án đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả trợ giúp pháp lý giai đoạn 201 1- 2015. Với nòng cốt là các Trợ giúp viên có kinh nghiệm lâu năm có thời gian hoạt động trong lĩnh vực Tư pháp, tổng số cán bộ viên chức được nâng lên 23 người, tăng 06 người so với năm 2012. Luôn lấy phương châm trau dồi, học hỏi, nâng cao nghiệp vụ, lãnh đạo Trung tâm luôn tạo điều kiện cho cho viên chức đào tạo nghiệp vụ Trợ giúp viên pháp lý tạo nguồn bổ nhiệm, tăng số lượng biên chế làm cơ sở ổn định tổ chức bộ máy tại văn phòng Trung tâm và các Chi nhánh, trên cơ sở đó để bố trí cán bộ theo hướng chuyên môn hóa từng lĩnh vực cụ thể, đáp ứng với chức năng, nhiệm vụ và nhu cầu TGPL ngày càng tăng về số lượng và yêu cầu cao về chất lượng. Hiện tại ở Văn phòng Trung tâm, hai phòng nghiệp vụ được lãnh đạo kiêm trách, chỉ đạo thực hiện trực tiếp đối với từng vụ việc TGPL, đối với mỗi lĩnh vực pháp luật đều có trợ giúp viên chuyên trách và có năng lực chuyên môn sâu về lĩnh vực được giao để bảo đảm chất lượng TGPL.

Đội ngũ cộng tác viên được kiện toàn hàng năm, Trung tâm tiếp tục công nhận cộng tác viên trợ giúp pháp lý mới và rà soát lại đội ngũ cộng tác viên hiện có, chấm dứt hợp đồng cộng tác đối với số cộng tác viên không có điều kiện hoạt động. 102 Câu lạc bộ TGPL được thành lập tại các xã trên địa bàn toàn tỉnh, tập trung chủ yếu ở các huyện nghèo Tương Dương, Kỳ Sơn, Quế Phong và các xã nghèo. Với sự cố gắng, nỗ lực của UBND các xã, sự chỉ đạo của Trung tâm và Phòng Tư pháp hoạt động của các Câu lạc bộ dần đi vào nề nếp, bước đầu trở thành diễn đàn chia sẻ vướng mắc pháp luật cho những người thuộc diện được TGPL. Các đợt tập huấn nghiệp vụ cho thành viên ban chủ nhiệm Câu lạc bộ, cán bộ chuyên trách Tư pháp - Hộ tịch các huyện thuộc diện 30a, Cộng tác viên trở thành nơi chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm nghiệp vụ, những vướng mắc để cùng nhau tháo gỡ, giúp đỡ nhau, tạo nên sự gắn kết chung cho từng thành viên là đội ngũ trợ giúp pháp lý.

Năm 2013, Trung tâm và các Chi nhánh thụ lý và thực hiện 3.928 vụ việc, trong đó 3.715 vụ việc tư vấn, 7 vụ việc bảo vệ quyền lợi, 152 vụ việc bào chữa, 53 vụ việc xác minh kiến nghị, 01 vụ hòa giải. Chất lượng vụ đảm bảo tiêu chuẩn theo Bộ tiêu chuẩn việc trợ giúp pháp lý do Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành, các vụ việc hoàn thành đã được thẩm định chặt chẽ và thanh quyết toán kịp thời.

Chủ động tổ chức 71 đợt TGPL lưu động về tận thôn, xóm, bản, trong đó 55 đợt tại 3 huyện nghèo 30a, 13 đợt theo ngân sách hỗ trợ của địa phương; 3 đợt theo Ngân sách hỗ trợ của Quỹ TGPL, tuyên truyền pháp luật cho hơn 9.785 lượt người và trợ giúp pháp lý cá biệt hơn 1.676 vụ việc. Thông qua các đợt TGPL lưu động đã nắm rõ phần nào tâm tư nguyện vọng của mỗi người dân, kịp thời hướng dẫn tư vấn những vụ việc nổi cộm ở địa phương, đặc biệt là những vụ việc liên quan đến chính sách hỗ trợ cho đồng bào tái định cư, góp phần bảo vệ quyền lợi chính đáng của người được trợ giúp pháp lý.

Công tác phối hợp về TGPL trong hoạt động tố tụng thực sự có những chuyển biến đáng kể sau 6 năm thành lập Hội đồng phối hợp về TGPL trong hoạt động tố tụng tỉnh. Phát huy vai trò tích cực của từng thành viên Hội đồng, cơ chế phối hợp hoạt động TGPL giữa tổ chức TGPL và các cơ quan tiến hành tố tụng từ cấp tỉnh đến huyện đã được thiết lập ổn định và đi vào chiều sâu. Trong năm, số lượng vụ việc bào chữa, đại diện do các cơ quan tiến hành tố tụng giới thiệu chiếm gần 50% vụ việc tham gia tố tụng của Trung tâm, tỷ lệ đương sự, bị can, bị cáo trong các vụ án được giới thiệu về quyền được TGPL ngày càng tăng.

Bên cạnh đó, hoạt động phối hợp với Hội Cựu chiến binh tỉnh, UBND các huyện, UBND các xã vẫn luôn được duy trì thường xuyên. Có thể nói, hoạt động phối hợp này đã tăng thêm sức mạnh, góp chung tiếng nói nâng cao hiệu quả hoạt động TGPL. Trong đó phải kể đến hoạt động phối hợp với Hội Cựu chiến binh tỉnh: Đến nay đã có 16/20 Hội Cựu chiến binh các huyện, thành, thị phối hợp với Phòng Tư pháp xây dựng Chương trình phối hợp thực hiện TGPL cho CCB. Các tổ chức Hội đã giúp Trung tâm làm tốt công tác tuyên truyền về pháp luật TGPL cho các hội viên của mình thông qua tập huấn, tuyên truyền, phổ biến. Về phía Trung tâm đã thụ lý trên 100 trường hợp TGPL cho Hội CCB đạt kết quả tốt; công nhận và cấp thẻ Cộng tác viên TGPL cho 07 Hội viên Hội CCB, các hội viên tích cực tham gia thực hiện TGPL.

Có thể nói, năm 2013 bên cạnh những mặt tích cực đặt được, Trung tâm TGPL tỉnh Nghệ An vẫn còn những vướng mắc, hạn chế và khó khăn:

Lực lượng Trợ giúp viên liên tục được tăng cường về số lượng nhưng do còn ít kinh nghiệm trong hoạt động nên chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đề ra.

Là đơn vị sự nghiệp không có thu, kinh phí hoạt động chủ yếu được cấp từ các nguồn ngân sách nhưng trong thời điểm hiện tại các nguồn đều bị cắt giảm nên ảnh hưởng lớn đến công tác nghiệp vụ của Trung tâm. Đặc biệt, kinh phí cấp về thường trùng với thời điểm thời tiết ở Nghệ An bước vào mùa mưa, rét nên việc tổ chức TGPL lưu động tại các huyện miền núi gặp rất nhiều khó khăn. Hơn nữa hoạt động TGPL miễn phí cho người dân trên địa bàn tỉnh chỉ tập trung giới hạn triển khai tại 3 huyện nghèo với 3 mục hoạt động tập trung vào tập huấn, TGPL lưu động, hỗ trợ sinh hoạt CLB. Vì vậy, số đợt TGPL lưu động được tổ chức không đồng đều giữa các huyện, chưa đáp ứng được nhu cầu trợ giúp pháp lý của tỉnh.

Một số cơ quan chức năng trên địa bàn chưa nhận thức và thực hiện chưa đúng quy định của Luật TGPL nên gây chậm trễ, khó khăn trong công tác xác minh, kiến nghị nên một số vụ việc xác minh, kiến nghị đã thụ lý vẫn bị kéo dài, lí do kết quả xác minh chưa có đủ thông tin để ra văn bản kiến nghị.

Nhằm tiếp tục phát huy những kết quả đạt được và khắc phục những hạn chế, khó khăn, thời gian tới Trung tâm tập trung tổ chức thực hiện tốt và đồng bộ Chiến lược TGPL đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 của Chính phủ trên địa bàn tỉnh Nghệ An, Kế hoạch thực hiện Đề án giai đoạn 2012-2015 của UBND tỉnh Nghệ An, trong đó:

Công tác tuyên tuyền, phổ biến giáo dục pháp luật ngoài hình thức thông qua TGPL lưu động, biên soạn, cấp phát tờ gấp pháp luật, in ấn, lắp đặt Bảng thông tin về TGPL, thời gian tới sẽ phát huy thêm thế mạnh từ các đài phát thanh truyền hình, Báo, các Hội để có tiếng nói lan rộng trong công tác TGPL.

Chú trọng phát triển nguồn nhân lực giỏi về chuyên môn, có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp; mở rộng cánh tay nối dài là đội ngũ cộng tác viên theo hướng coi trọng chất lượng hoạt động; thúc đẩy tổ cộng tác viên hoạt động có hiệu quả; chỉ đạo các Câu lạc bộ TGPL duy trì sinh hoạt đều đặn, đi vào nề nếp; Chú trọng, nêu gương hoạt động của các cộng tác viên có thời gian công tác pháp luật lâu năm đã nghĩ hưu, đặc biệt là đội ngũ Thẩm phán, kiểm sát viên; Chú trọng đến tổ chức tập huấn nghiệp vụ TGPL cho cộng tác viên, đặc biệt là cộng tác viên mới ở các địa phương nhằm nâng cao kỹ năng nghiệp vụ TGPL.

Công tác nghiệp vụ luôn luôn duy trì chất lượng và hiệu quả các vụ việc TGPL trên các hình thức trợ giúp pháp lý, đặc biệt là tư vấn, đại diện bào chữa, xác minh kiến nghị; Thực hiện trợ giúp pháp lý lưu động về tận thôn, bản; tuyên truyền, phổ biến rộng rãi pháp luật về trợ giúp pháp lý với quần chúng nhân dân, trong đó, ưu tiên các huyện nghèo và huyện miền núi của tỉnh; Tiếp tục tăng cường hoạt động phối hợp với các cơ quan, ban, ngành trong công tác trợ giúp pháp lý, trong đó có công tác phối hợp hoạt động TGPL trong lĩnh vực tố tụng, hoạt động phối hợp với Hội CCB; tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát hoạt động TGPL của Trợ giúp viên, chuyên viên, cộng tác viên, Câu lạc bộ TGPL để nâng cao hiệu quả hoạt động TGPL.

Mỗi thành viên của Hội đồng phối hợp liên ngành cần phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của mình bằng việc chỉ đạo kịp thời, thường xuyên công tác phối hợp hoạt động trợg giúp pháp lý của ngành mình, từ đó, có sự phối hợp đồng bộ giữa các ngành nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.

Lại một năm mới lại đến, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Nghệ An hướng đến một năm 2014 tích cực, đầy khí thế “luôn đi cùng dân” trên mọi nẻo đường của đời sống pháp luật, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao, tạo niềm tin cho quần chúng nhân dân là tâm nguyện mà mỗi cán bộ, chuyên viên, trợ giúp viên từ Chi nhánh đến Trung tâm luon mang theo bên mình. Thành tích nối tiếp thành tích là thước đo nhiệt huyết, tận tâm với nghề TGPL đầy chông gai và cũng đầy thử thách.

Nguyễn Thị Thanh Tâm, Phó Giám đốc trung tâm TGPL tỉnh