Năm 2022 là năm có ý nghĩa quan trọng trong thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 05 năm (2021-2025). Trong bối cảnh kinh tế - xã hội của cả nước nói chung và tỉnh Nghệ An nói riêng tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, bám sát các chỉ đạo của Bộ Tư pháp, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XIX, cùng với sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, ngành Tư pháp Nghệ An đã đoàn kết, trách nhiệm, nỗ lực, quyết tâm thực hiện các nhiệm vụ chính trị được giao, đồng hành cùng cả hệ thống chính trị trong phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, nâng cao hiệu quả công tác cải cách tư pháp, góp phần xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Trong năm qua, ngành Tư pháp đã chủ động thực hiện và tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh hoàn thành tốt Chương trình công tác trọng tâm của ngành Tư pháp tỉnh Nghệ An. Một số kết quả nổi bật cụ thể như sau:

Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) được coi là nhiệm vụ trọng tâm và ưu tiên nguồn lực thực hiện. Văn bản QPPL được ban hành trong năm đều đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành; tháo gỡ kịp thời những vướng mắc, khơi thông nguồn lực; thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của nhà nước, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Trong năm qua, toàn tỉnh đã ban hành 479 văn bản quy phạm pháp luật (gồm 319 nghị quyết và 138 quyết định), trong đó cấp tỉnh ban hành 85 văn bản; cấp huyện ban hành 84 văn bản; cấp xã 310 văn bản.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tiếp tục đổi mới, bám sát yêu cầu của đời sống thực tiễn, hướng về cơ sở và lấy người dân làm trung tâm; đồng thời là biện pháp hiệu quả để đưa pháp luật vào cuộc sống. Năm 2022, Hội đồng phối hợp PBGDPL các cấp đã tổ chức 7.232 cuộc phổ biến pháp luật trực tiếp; 238 cuộc thi tìm hiểu pháp luật; phát hành miễn phí hơn 787.758 tài liệu tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật.

Tỉnh Nghệ An vinh dự là một trong 03 đơn vị điểm của cả nước được Bộ Tư pháp lựa chọn để tổ chức Lễ hưởng ứng 10 năm thực hiện Ngày Pháp luật Việt Nam 09/11. UBND tỉnh Nghệ An đã phối hợp Bộ Tư pháp tổ chức thành công Lễ hưởng ứng tại xã Thượng Sơn, huyện Đô Lương với chuỗi hoạt động thiết thực như: Cuộc thi vẽ tranh “Thanh thiếu niên với an toàn giao thông”; Cuộc thi tìm hiểu pháp luật về phòng chống mua bán người; Cuộc thi Rung chuông vàng tìm hiểu pháp luật; chuyên mục chính sách và cuộc sống; Trình diễn các tiểu phẩm đặc sặc về các tình huống pháp luật… Các sở, ban, ngành cấp tỉnh và UBND các huyện thành phố, thị xã đã tích cực tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam với nội dung và hình thức đa dạng.

Công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật tiếp tục được quan tâm thực hiện. Qua báo cáo của các địa phương, tỉnh Nghệ An có 357/460 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (đạt tỷ lệ 77,61%); góp phần quan trọng trong công cuộc xây dựng nông thôn mới theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đề ra.

Công tác quản lý nhà nước về xử lý vi phạm hành chính được quan tâm chú trọng, góp phần đảm bảo trật tự, kỷ cương và nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Sở Tư pháp đã tổ chức 13 lớp tập huấn chuyên sâu về công tác xử lý vi phạm hành chính cho hơn 2.800 lượt cán bộ trên địa bàn tỉnh; tư vấn hơn 47 vụ việc vi phạm hành chính có nội dung phức tạp, qua đó đã xử lý các cá nhân, tổ chức vi phạm; kiểm tra tình hình thi hành pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế, tài nguyên môi trường, hôn nhân và gia đình tại 04 huyện và 08 đơn vị cấp xã. Tăng cường công tác theo dõi thi hành pháp luật; tổ chức điều tra, khảo sát tình hình thi hành pháp luật trong lĩnh vực hôn nhân và gia đình tại 02 huyện; hướng dẫn tổng kết 10 năm thi hành Nghị định số 59/2012/NĐ-CP về theo dõi thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh…

Công tác hộ tịch, chứng thực được thực hiện kịp thời, chính xác, đúng quy định của pháp luật, phục vụ người dân ngày càng tốt hơn. Trong năm qua, toàn tỉnh đã đăng ký hộ tịch cho 222.792 trường hợp; chứng thực 1.778.547 bản sao; chứng thực chữ ký trong giấy tờ, văn bản 124.962 việc; chứng thực chữ ký người dịch 2.286 việc; chứng thực hợp đồng, giao dịch 83.887 việc; tra cứu tình trạng quốc tịch Việt Nam cho 08 trường hợp; hướng dẫn 10 trường hợp nhập, thôi, xin trở lại quốc tịch Việt Nam; 04 trường hợp cấp giấy xác nhận có quốc tịch Việt Nam. Việc đăng ký hộ tịch trực tuyến được chú trọng, đẩy mạnh, nhất là từ khi thực hiện Đề án 06 của Thủ tướng Chính phủ nhằm đưa đăng ký hộ tịch trực tuyến đến gần hơn với người dân.

Năm 2022, nhu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp để xuất khẩu lao động, để phục vụ các giao dịch dân sự… tăng cao đột biến. Trong điều kiện cơ sở vật chất, biên chế khó khăn, Sở Tư pháp đã nỗ lực đảm bảo kịp thời đáp ứng yêu cầu của người dân và doanh nghiệp. Trong năm qua đã cấp gần 65.000 phiếu lý lịch tư pháp (tăng 200% so với năm 2021), tỷ lệ cấp phiếu đúng hạn đạt 97%.

Công tác quản lý nhà nước về bổ trợ tư pháp tiếp tục được thực hiện tốt. Năm 2022, UBND tỉnh đã có nhiều biện pháp quản lý hoạt động công chứng và đấu giá tài sản như: thành lập Tổ giám sát cuộc đấu giá quyền sử dụng đất của tỉnh; ban hành công văn chỉ đạo, chấn chỉnh thường xuyên; tăng cường hoạt động thanh, kiểm tra tại 05 tổ chức hành nghề luật sư; 08 tổ chức hành nghề công chứng; tiến hành thanh tra chuyên ngành tại 05 văn phòng công chứng; 03 công ty đấu giá và 02 tổ chức hành nghề luật sư. Qua Hội nghị Tổng kết 05 năm triển khai thi hành Luật Đấu giá tài sản cho thấy hoạt động đấu giá trên địa bàn tỉnh từng bước đi vào nề nếp, hiệu quả cao, đặc biệt là trong đấu giá quyền sử dụng đất, đã hạn chế được tình trạng thông đồng dìm giá, nâng giá, “quân xanh”, “quân đỏ”; đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương nơi có tài sản đấu giá, tăng nguồn thu ngân sách góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Công tác trợ giúp pháp lý tiếp tục được quan tâm, đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước đã thụ lý 992 vụ, việc; triển khai 30 đợt truyền thông và tư vấn pháp luật về cơ sở cho các xã, thôn, bản cho hơn 2000 lượt người…

Năm 2022, UBND tỉnh Nghệ An đã phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức Lễ kỷ niệm 40 năm quan hệ hợp tác tư pháp và pháp luật giữa Bộ Tư pháp Việt Nam và Bộ Tư pháp Lào và Hội nghị Tư pháp các tỉnh có chung đường biên giới Việt Nam - Lào lần thứ V. Đây là hoạt động nhằm tiếp tục củng cố, đưa quan hệ hợp tác đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả, góp phần khẳng định tình đoàn kết, quan hệ hữu nghị vĩ đại giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân hai nước Việt Nam - Lào anh em.

Với những kết quả đạt được trong năm 2022, Bộ trưởng Bộ Tư pháp tặng Bằng khen cho 03 tập thể, 01 cá nhân; Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen cho 26 tập thể, 33 cá nhân trên nhiều lĩnh vực của công tác tư pháp. Sở Tư pháp được UBND tỉnh suy tôn xếp loại đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đề nghị tặng Cờ thi đua của Ủy ban nhân dân tỉnh và Cờ thi đua của Chính phủ; được Bộ Tư pháp xếp hạng là một trong 33 đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác Tư pháp năm 2022 vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Công tác cải cách hành chính chưa đạt hiệu quả như mong muốn; nguồn lực, cơ sở vật chất, nhất là hạ tầng công nghệ thông tin của ngành chưa đáp ứng yêu cầu; Việc điều động, bố trí, bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo phòng Tư pháp và công chức Tư pháp - hộ tịch có nơi còn chưa được coi trọng; Sự đầu tư cho công tác xây dựng thể chế chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao…

Năm 2023 là năm có ý nghĩa quan trọng, tăng tốc thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp đề ra; đặc biệt là năm đầu tiên triển khai Nghị quyết số 27-NQ/TW của Hội nghị BCH TW 6 khóa 13 về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, ngành Tư pháp tỉnh Nghệ An triển khai toàn diện các nhiệm vụ công tác, trong đó xác định tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm sau:

1. Tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác tư pháp; tham mưu triển khai thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 và Kế hoạch số 11/KH-TW ngày 28/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới trên địa bàn tỉnh.

2. Ưu tiên, tập trung nguồn lực nâng cao chất lượng công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật, nhằm xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đảm bảo thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi, dễ tiếp cận với chi phí tuân thủ thấp, có hiệu lực, hiệu quả cao; phòng, chống tham nhũng; thể chế hóa các chủ trương, chính sách của trung ương, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tháo gỡ những khó khăn cho người dân, doanh nghiệp, khai thác có hiệu quả các tiềm năng, lợi thế của tỉnh trong phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh.

3. Tiếp tục làm tốt công tác quản lý nhà nước liên quan trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp như hộ tịch, quốc tịch, chứng thực, đăng ký giao dịch bảo đảm, lý lịch tư pháp, bồi thường nhà nước, bổ trợ tư pháp, quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật, trợ giúp pháp lý đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của xã hội, người dân, thực hiện nguyên tắc các quyền nhân thân, quyền tài sản hợp pháp của cá nhân, tổ chức được Nhà nước ghi nhận, bảo vệ và đồng thời góp phần thiết thực vào công tác phòng, chống tham nhũng.

Thực hiện kịp thời các nhiệm vụ của ngành Tư pháp theo Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh.

4. Đổi mới, đa dạng nội dung, hình thức PBGDPL để sát hơn với nhu cầu của nhân dân. Tiếp tục triển khai có hiệu quả nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, góp phần thiết thực trong phong trào xây dựng nông thôn mới của xã, huyện, tỉnh.

5. Thực hiện tốt các nhiệm vụ CCHC, giải quyết kịp thời yêu cầu của người dân, doanh nghiệp trong các lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp, đăng ký biện pháp bảo đảm… Chủ động hơn nữa trong việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số vào công tác tư pháp, nhất là trong công tác hộ tịch, cấp phiếu LLTP, quản lý các tổ chức bổ trợ tư pháp. Đổi mới tác phong, lề lối làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức Sở Tư pháp, phòng Tư pháp, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã; pháp chế ngành.

6. Kiện toàn tổ chức, bộ máy ngành Tư pháp theo tinh thần các Nghị quyết Trung ương về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Tiếp tục tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chuyên môn ở các cấp, đủ năng lực và phẩm chất, ngang tầm nhiệm vụ. Tăng cường công tác thanh, kiểm tra, siết chặt kỷ cương, kỷ luật hành chính.

Phát huy những kết quả đã đạt được trong năm 2022, với tinh thần đoàn kết, đổi mới, vượt khó, ngành Tư pháp Nghệ An quyết tâm phấn đấu thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao, trở thành đơn vị dẫn đầu ngành Tư pháp trong cả nước, đưa công tác tư pháp tiếp tục phát triển bền vững; đóng góp tích cực và đồng hành cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của quê hương, đất nước./.